جایگاه فن مناظره در شاهنامه فردوسی
author
Abstract:
حکیم فرزانه طوس در پردازش و سرایش حماسه بیهمال خویش که برخی آن را داستان بلند و واحدی میدانند، از گونههای گفتاری مختلفی چون گفتگو و مناظره بهره جسته است. اگرچه مناظرههای این اثر، اصلاً با گفتگوها از حیث بسامد و اسلوب قابل قیاس نیست؛ اما در این مقال برآنیم تا جایگاه و اهمیت مناظره را با تحلیل نمونههای آن در شاهنامه بررسی و تبیین کنیم. بعد از تعریف مناظره از منظرهای گوناگون و اشاره به منشأ اولیه آن در متون ادبی قبل از اسلام، دو مناظره: «مانی و موبد» و «موبد و مزدک» شاهنامه بررسی و تحلیل شده است و در پایان روشن شده که مناظرههای شاهنامه با مناظرههای پنجگانهای که اسدی طوسی در تغزل و تشبیب قصاید مدحی استفاده کرده، کاملاً متفاوت است و نیز با برخی مثنویهای تمثیلی سدههای بعد. فردوسی با سرایش این مناظرهها توانسته هم فضای دینی استبدادزده تحت سیطره موبدان را ـ که هر صدایی غیر از صدای خود را برنمیتابد ـ به تصویر بکشد و هم این دقیقه را خاطرنشان کند که این اسلوب، مربوط به فرهنگ و جامعه تکصدایی است؛ در حالی که گفتگو ویژه فرهنگ و جوامع چندصدایی است.
similar resources
جایگاه درفش کاویانی در شاهنامه فردوسی
درفش کاویانی همواره در کشاکش جنگهای ایران و انیران، جایگاه بسیار حیاتی و والایی داشت. اهمیّت این درفش تا حدّی بود که گاه ادامه نبرد بدون افراختن آن ممکن نبود و ایرانیان حتّی اگر به دندان هم شده، می کوشیدند تا آن را در جنگ افراخته نگه دارند. از دیگر سو، تورانیان نیز به خوبی با جایگاه خطیر آن آشنا بودند و با دیدن حتّی پاره ای از آن، آشکارا فریاد برمی آورند «که نیروی ایران بدو اندر است» و از این رو در...
full textجایگاه و تأثیر قوم سکایی در تاریخ و شاهنامه فردوسی
قوم باستانی سکا در تکوین تاریخ و شکلگیری اساطیر ملل مختلفی؛ از جمله یونانیان، ایرانیان، هندیان و چینیان نقشی اساسی داشته است. سکاها که طوایفی بیابانگرد و مهاجم بودند، در اوان تاریخ، همچون سایر قبایل آریایی درشرق و غرب وجنوب جهان مسکون آن زمان پراکنده شدند و هرچند همواره با همسایگان خود در ستیز بودند، سرانجام در میان آنها مضمحل شدند و تنها نامی از ایشان در صفحات تاریخ باقی ماند. به دلیل خصل...
full textتشبیه در شاهنامه فردوسی
تشبیه در قرن چهارم بسیار ساده بوده است و شاهنامه فردوسی بهترین تشبیهات زبان فارسی را داراست . به مرور زمان طرز بیان تحول یافته و پیچیده گویی رواج پیدا کرده است . نثر متکلفانه و مصنوع نشانه دانایی شده ‘ صنایع غلیظ از زبان عربی در شعر فارسی خود نمایی کرده است معما گونه بودن شعر نو دنباله همین تطور و تحول است . در نظم و نثر نو به قصد و خواست گوینده توجه نیست بلکه خواننده هر مفهوم و هرمعنی که بخواه...
full textMy Resources
Journal title
volume 2 issue 1
pages 151- 164
publication date 2008-05-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023